De kathedraal wordt ze ook wel eens genoemd: de meest moderne penitentiaire instelling van Vlaanderen. Ook in kathedralen is niet alles wat geschiedt heilig. We hebben enkele dagen geleden al gemeld dat er een cipier in elkaar is geslagen door een gedetineerde bij wie de stoppen door sloegen. (In een ander artikel komen we hier zeker op terug en brengen meer details over het wat en waarom.) Een deel van de andere “chefs” (bewakers) en gedetineerden raakten in paniek door deze situatie. Eén chef sloot zelfs de metalen hekken tussen de trappen en de verdiepingen. Op deze manier konden de gevangenen hun cel niet bereiken. Iedereen werd vervolgens voor zes dagen gestraft. De straf bestond uit het afnemen van de “open deur momenten”. De momenten dat we uit onze cel naar de gemeenschappelijke ruimtes mogen, een praatje kunnen slaan met een andere gevangene,.. Kortom: de momenten waarop er enig menselijk contact mogelijk is. We kregen de straf omdat we ons gedroegen als ‘ramptoeristen’, ttz. de nieuwsgierigheid ging boven het verplicht naar de cel gaan als er code rood komt. Totaal gebrek van kennis van groepsdynamiek, en daarnaast het opruiende karakter van de in paniek verkerende bewakers. Zij stopten niet met roepen, wat de groep gevangenen alleen maar meer deed tegen pruttelen. Je zou voor minder… De meerderheid van de gevangenen was echter wel naar de eigen cel gegaan. Bij navraag bij de directie waarom zij die niets misdaan hebben toch gestraft werden, was het antwoord: “Dit is geen straf maar een maatregel.”.

Wordt vervolgd…

De redactie

Beste lezer,

Dit is een tekst geschreven door een gevangene van P.I. Beveren die voordien reeds overgeplaatst werd van Vorst naar Tilburg. Hij geeft enkele verschillen aan tussen de aanpak in Nederland en België. Elk land heeft duidelijk zijn voor- en nadelen. Daarnaast een oproep aan de Belgische overheid om dringend werk te maken van justitie op Westerse maat. 

Reacties zijn steeds welkom!
De redactie

Beste lezer,

Ik probeer u wat meer zicht te geven op de steeds groter wordende problemen binnen het Belgische gevangeniswezen. Er ontstaan de laatste jaren alarmerende situaties doordat de strafuitvoeringsrechtbank een ellenlange rij ‘wachtenden’ creëert. Gevangenen die na een bepaalde periode een aanvraag indienen om vrij te komen moeten heel lang wachten. Data voor de behandeling van de dossiers worden op de lange termijn geschoven en de mogelijkheid om terug te keren naar de maatschappij wordt steeds moeilijker. Gevangenen raken radeloos. Hierdoor groeien frustraties achter de tralies. Bewakers krijgen de volle lading en worden dagelijks geconfronteerd met hieruit voortvloeiende agressie.

Bij het grote publiek staan weinig mensen stil hoe het er aan toegaat in de gevangenis. Velen zijn onverschillig en geloven dat alles goed geregeld is, dat de gestraften maar moeten boeten, etc. Tot henzelf of een familielid iets ‘overkomt’ dat hen in contact brengt met ons Belgisch rechtssysteem. Dan worden ze geconfronteerd met een ware ravage binnen dit systeem en is geen advocaat goed genoeg om ‘deze tegenslag’ zo snel mogelijk te laten verdwijnen.

Door ‘totaal vermoeden’ kreeg ik een zware bestraffing en had ik het geluk in de gevangenis van Tilburg (Nederland) terecht te komen. Dit nadat ik eerst zes weken de hel van Vorst had mee gemaakt. Tilburg-jail herbergt ongeveer 620 Belgen. Een beslissing die de vorige minister Turtelboom heeft bekrachtigt. Dit tegen een jaarlijkse vergoeding van 42.000.000 €. Met dit geld zijn o.a. 400 bewakers en ander personeel tewerkgesteld. De Nederlanders zijn maar al te blij met deze extra inkomsten. De ex-kazerne in Tilburg zou anders een nieuwe bestemming gekregen hebben of afgebroken worden. Nederland sloot de laatste jaren in totaal 19 van haar detentiecentra. De werknemers kwamen echter bijna allen op straat terecht. Behalve dus deze van Tilburg, oef!

Het valt enorm op, voor ons, Belgische gevangenen, dat de ‘eersterangs-bewaking’ in Nederland heel vriendelijk verloopt. De behandeling door de bewakers is niet onverschillig of idioot, terwijl in Vorst de woorden ‘smeerlap’ of ‘bandiet’ schering en inslag zijn. Het is daar een soort toegestane politiek onder het bewakingspersoneel om grof om te gaan met personeel. In Nederland krijg je aandacht en geniet je van veel meer menselijkheid. Mensen met ‘persoonlijke problemen worden geholpen. Wat best raar voelt, als je daar bent aangekomen. Het oogt en voelt er aangenaam en daar kan België heel veel van leren. Toch is dit een ‘high security’-gevangenis. Ontsnappen is onmogelijk. Daarom stuurde België veel langgestraften en delinquenten zonder papieren in de Hollandse richting. Bij de minste interne problemen worden gevangenen met de ijzeren hand aangepakt door een vijftigtal speciaal opgeleide veiligheids-storm-agenten, voorzien van uitrustingen zoals je ziet bij zware opstanden. In België bestaat dit niet en horen dergelijke dwangoptredens thuis bij de politie.

Na een geschil worden gevangenen telkens in een afgehuurd busje ‘netjes gekneveld’ afgevoerd naar een isoleercel. Een beetje ceremonieel, lachwekkend bijna, maar het draagt er wel bij aan de veiligheid. Die Hollanders hebben het zo slecht nog niet bekeken om die beangstigende meute vreemde Belgen in toom te houden. Toch kom je in die Tilburgse comfortabele omgeving, zeker als Belg, voor een aantal problemen te staan. Vele gevangenen krijgen zelden bezoek omdat de familie te ver moet reizen om gedurende een uur een praatje te komen slaan. De bezoekzaal is een minuscuul bewaakt fortje. Geen zoentje geven, geen handen vasthouden, niks noteren, of… zware ingrijpen volgen. Kleine kinderen komen er niet binnen. Het merendeel van de advocaten weigert ook om naar Tilburg af te reizen. Ook zij hebben blijkbaar moeilijkheden met het aanvaarden van de Nederlandse ingesteldheid. Dit wordt dan weer onderdeel van schending van de verdediging. Uit noodzaak moet je hen telefoneren en dus extra kosten maken.

In Tilburg mocht ik halve dagen werken. Hierdoor verdiende ik 38€ per week. Hiervan spendeerde ik ca. 20 € aan telefoneren wat een absoluut minimum is om wat op de hoogte te blijven van het nieuws uit de buitenwereld. Vooral over dringende zaken die je persoonlijk leven aangaan. Wat hiernaast als extra vervelend moet vermeld worden, is dat het eten in Tilburg ‘industrieel’ wordt gemaakt. Er is geen grootkeuken aanwezig en de voeding die geserveerd wordt, is vaak echt ‘arme voeding’. In België is dat dan weer wel in orde. In Tilburg kan je dan wel weer je zelf gekocht voedsel klaarmaken in goed uitgeruste afdelingskeukentjes. Die surplus-voeding kost hopen geld en velen lijden honger omdat hun salaris ontoereikend is om dit aan te kopen.

Bijna niemand kan het zich dus permitteren boetes of gerechtskosten af te betalen. Soms zie je daardoor bij gevangenen de wanhoop ontstaan, omdat deze afbetalingen een voorwaarde zijn voor een vervroegde invrijheidstelling. Noch de directie of de Psycho Sociale Dienst (PSD) houden hier rekening mee. Gevangenen blijven hierdoor gewoonweg aan hun lot overgelaten of maanden te lang vastgehouden. Ook de nieuwe minister van Justitie trekt zich van deze benarde situaties niets aan. Getroffen families leren veel te langzaam dat dit niet zo verder kan.

In welke Belgische gevangenissen is geen overbevolking? Overal! Ook hier tegenover blijven de regeringsleiders totaal onverschillig. Onschuldigen hebben na een mislukt beroep ook geen uitweg meer en worden overal tussenin geduwd zonder verder recht op verhaal. Als je nog nooit gedetineerd bent geweest in België kan je je ook moeilijk voorstellen hoe het er echt aan toe gaat. Gebouwen en inrichten zijn verloederd, staan uitgeleefd en de gezondheid van vele mensen komt hierdoor in gevaar.

Wij hopen echt op beterschap zodat deze wantoestanden, een Westers land onwaardig, snel de wereld uit zijn! Hierbij roepen wij de minister van Justitie op om in actie te schieten. België is geen derdewereldland. Laat justitie dus ook niet op dat niveau werken.

In gevangenisschap kan je ook gelukkig zijn. Het is een kwestie van bepaalde muren om je heen af te breken, vooral in je gedachten. Alles hangt af van wat je onder geluk verstaat. Hoe meer je hebt, hoe minder gelukkig je kan zijn, maar ook omgekeerd. Dat is de ware opdracht voor een gevangene. In de gevangenis moet je leren omgaan met weinig tot niets: weinig ruimte, weinig materiële zaken en bovenal: geen vrijheid. Aan de ene kant lijkt dit een enorm beperking maar anderzijds kan je dit ook zien als een verrijking. Je kan er leren mee leven dat je weinig hebt door de knop in je hoofd om te draaien dat nét ‘het niets hebben’, kan uitgroeien tot een groot geluk. “Travel light”. Wat wil zeggen met bijna niets tot helemaal niets door het leven gaan, is een mantra van een aantal verlichte geesten uit de geschiedenis. Weinig tot niets hebben, wil ook zeggen dat je je weinig zorgen moet of kan maken over vanalles. Een grote opluchting als je het vergelijkt met de vele zorgen die mensen met veel kinderen, eigendommen en spullen met zich mee dragen. Je doet alles in je dromen en die zijn onbegrensd. Je kan alles dromen wat je wilt en of die nu uitkomen of niet, het is een eindeloze vrijheid die je daar in kan vinden.

De redactie