Alleen een instrument tot…?

Aristoteles, Levinas, Kierkegaard… en zovelen meer, flitsen door mijn hoofd als ik deze gewaagde titel schrijf. Ik dien wat meer uitleg te verschaffen. Soms is het verwarrend zoveel stellingen te lezen, en er iets mee te doen dat zinvol is. Bruikbaar zullen velen zeggen, maar daar het hem juist om, of juist niet! ‘Bruikbaar’ of ‘nuttig’ zijn ervaringen die komen omdat we de verkeerde filosofie hebben. Moet alles bruikbaar/nuttig zijn, iets wat in onze moderne maatschappij meer en meer aan bod komt, het gaat niet om de mens maar om het resultaat. De psychologen begeleiden je niet als mens om je waarde (jouw capaciteiten/ dus een capability approach, zie ook ander artikel) maar om het resultaat dat nodig is, om het systeem te voldoen, een systeem dat gezet is op een eenheidsworstgedachte. Ik mag hierin persoonlijk niet echt klagen, omdat ik het grote voordeel heb, een stuk te kunnen opkomen voor mezelf, wat voor velen niet het geval is. Maar ook dan nog, ontbreekt er veel. Ik kwam tot dit artikel, omdat ik gisterenavond in Terzake, psycholoog Dirk De Wachter zag met een uitleg over zijn nieuwste boek, rond het delen van verdriet (ongelukkig zijn) als verbindend middel. We zijn het allemaal, maar we durven dit amper te delen, want dat past niet in onze huidige ‘happiness’ cultuur, die we tonen in onze sociale media. Een soort nihilistisch gebeuren. Mogen we dan niet gelukkig zijn? Maar natuurlijk, en ja  we mogen dit ook delen. Maar het mag geen doel op zich zijn (het vertonen) dan wordt het een instrument. Onze maatschappij zit meer en meer vol van instrumenten die onze ‘ik-cultuur’ alleen maar verstevigen. Het gaat niet langer om de intrinsieke waarde van dingen (algemene waarden in het leven) maar om, wat heb ik eraan? Aristoteles heeft het, in zijn eudaimonia ( het goed leven/ goed mens zijn) iets te doen, niet omwille van jezelf ( of je systeem) maar om de intrinsieke waarde ( een mens is zoveel meer, dan wat het systeem van hem verwacht). Eudomonisme is een leven waarin we goede handelingen stellen, niet omwille van de eer (resultaat) iets goed doe, maar omdat de handeling op zichzelf goed is, het ethische handelen. Deugd staat dan voor verstandelijkheid, matigheid, moed enz.. Het ethisch denken, staat dan in praktijk niet altijd gelijk aan wat de regels bepalen.

En hier komt mijn pleidooi rond de werking der PSD-ers ter zake. Ethiek (het goed handelen) wordt subjectief ingevuld, de wereld van het instrumentalisme (die leidt naar nihilisme). De weg zoeken van de instrumenten (methodes) met de idee wat heb ik eraan! (ik of mijn systeem)

Hoe zorg ik ervoor dat die persoon zo snel mogelijk weer klaar is voor de maatschappij, en kan opbrengen. Maar men gaat niet naar de kern, er wordt te weinig rekening gehouden met de intrinsieke waarde van die mens. De regels van het systeem laten het niet toe. Het erge van dit alles is, dat velen in hun gedachtengang juist die subjectiviteit aanbidden, met name wat brengt het op voor mij ( mijn systeem). Doelen van het leven worden niet rationeel ter discussie gesteld maar subjectief. Toen ik mijn eigen delicten besprak werden mijn eigen ethische standpunten amper in rekening gebracht, ik werd terecht gewezen met diepe ingeslepen gedragspatronen die volgens de normen niet te tolereren waren. Maar mensen oordeelden over mijn die amper kennis hadden van naar passende antwoorden en oplossingen (reguleringen). En dan krijg ik het even moeilijk, als leven in overeenstemming met het verstand een doel dat bij de mens zijn hoort, dan kom ik uit bij mijn dada, Einstein en de versnelling. Waarom past de maatschappij zich zo traag aan, aan de sluimerende problemen die er leven. Waarom moet 15 jaar na datum er nog steeds zo weinig terecht komen, van een wettelijk iets ( de individuele trajectbegeleiding).

Marc Den Dodo

Uit ‘De Gentse nieuwe wandeling gazettte’