(Indian Summer 2019)

Willy vecht, nog steeds, voor een humane gevangenis, dit zowel voor de echte, als voor de emotionele gevangenis waar velen levenslang in leven.

Eind de jaren 60 (van de vorige eeuw) volgde Willy de toen nog zeer jonge studie criminologie. Toen al, werd aan de RU Gent bij deze studie sterk de nadruk gelegd op het aspect slachtoffer bij de criminele mens, en let op, vertaal slachtoffer niet door diegene die het delict ondergaat, maar wel dat de delict pleger, slachtoffer is van de beperktheden waardoor ze evolueerden tot wat ze waren. Ook toen al waren termen als preventie en zorg belangrijke waarden als men sprak van een betere maatschappij.

Laat ons Willy zijn identiteit maar toe-eigenen aan de ware Vlaamse, met name een christen-humane, een spoor dat diep in ons gekerfd zit, maar dat we helaas de dag van vandaag soms bijster zijn.

De reden en waarom dit verlies er is, zijn meervoudig, maar opvoeding en hechting zijn er enkele van. En als compensatie, of verkeerde dwang kiezen we voor het snelle gewin van het economisch belang, waarbij steeds meer hebzucht gaat primeren op het wij-gevoel.

Ik zou hier heel graag over doorgaan in mijn filosofie, en er onder meer opnieuw ‘vrijheid van het individu’ bij betrekken maar dit zou ons wel te ver brengen. Ik wil blijven bij enkele gevleugelde uitspraken van Willy met betrekking tot detentie. Ik bestudeerde helemaal die mens niet, maar poog alleen enkele rake uitspraken van hem weer te geven, die naar mijn gevoel ook op vandaag nog steeds van kracht zijn.

Aan de universiteit was ik opgeleid om kritisch te zijn, en daar (justitie) was dat volledig uit den boze.

‘Het systeem’ bestond uit wetten en regels die rigoureus moesten worden toegepast, terwijl de universiteit pleitte ‘reglementen en wetten zijn wegwijzers’, maar kunnen nooit in de plaats komen van de denkende, evaluerende mens.

‘Menselijke warmte betonen tegenover een gevangene was verboden’. ‘Het geroep en geschreeuw van bevelen allerhande’. ‘Er werd daar niet over gesproken, er werd alleen afschuwelijk veel lawaai gemaakt, een nachtmerrie!’

Ik kan zo nog wel wat doorgaan, en dan heb ik nog niet eens het ergste aangehaald, maar het is niet mijn visie, mensen voor het hoofd stoten. Wat ikzelf nu vaststel, veertig jaar na datum, dat er aan de ‘ordinary circle’ (de basic behoeften/ eten/ drinken/ verzet/ huisvesting) wel ernstig gesleuteld werd. Op dat vlak is het leefbaar, zeker als men minimalistisch denkt, zelfs een overdreven luxe.

Maar waar het om gaat, met zorg omgaan als individu, staan we nergens.

Toen Willy zijn studies maakte, waren er boeken geschreven in de sociale psychologie-tijd, van Maslow & C°, maar de wetenschap, en dus ook de psychologie evolueerden enorm, we kenden de periode van de cognitieve psychologie, en heden ten dage zijn enorme vooruitgangen geboekt in de bio-chemische en neurowetenschappen. Maar detentie blijft op dat vlak hangen, ze slagen er amper in de basic levensvoorwaarden in te vullen.

Ik stel me dan die grote vraag, maar wat is er gaande, het hoofdbestuur en de gevangenisdirecties, zijn gevuld met allemaal wetenschappers die een verantwoordelijkheid dragen over de hen toegewezen personen, om hen als mens te respecteren, dit is een enorme bijdrage tot heling, om te voorkomen dat iemand verder wegzinkt in negatieve gevoelens t.o.v. de maatschappij. Kansen creëren, hoop blijven scheppen is heel belangrijk. Waardering en respect gebaseerd op een moderne goede communicatie zijn levensnoodzakelijk in dit proces.

Dit blijkt een bijna onmogelijke opdracht, maar wat houdt dit tegen?

Ik stel me verdomd de vraag, en krijg er geen deftig antwoord op.

Marc Den Dodo

Verhaal uit ‘De Gentse nieuwe wandeling gazette’